Zo voer je een sollicitatiegesprek in 2025

Een sollicitatiegesprek is dé kans om te laten zien wie je bent en wat je kunt betekenen voor een organisatie. Toch is het vaak ook een bron van zenuwen. Bekijk handige tips voor een succesvol sollicitatiegesprek en vergroot je kans op een nieuwe baan.

Voorbereiding Sollicitatiegesprek

De meeste mensen zijn gespannen voor een sollicitatiegesprek of kennismakingsgesprek. Dat is heel normaal want het is niet iets wat je dagelijks doet. Een goede voorbereiding gaat je enorm helpen om dat gespannen gevoel te verminderen. 

Kennis is macht

Probeer zoveel mogelijk te weten te komen over de organisatie.

• Bekijk wie je al kent binnen de organisatie. Wie zit er in je netwerk die iets voor jou zou kunnen betekenen? Vraag vrienden, familie en kennissen wat ze weten over de organisatie. Misschien hebben zij wel insights die je weer kunt gebruiken in het gesprek. Ga koffiedrinken of bel even. Hoe meer kennis je hebt hoe beter. En deze relatie kun je natuurlijk ook noemen tijdens het gesprek.
• Bestudeer de website van de organisatie. De ‘Over ons’ sectie is een goede start voor introductie en korte geschiedenis van de organisatie. Wat voor bedrijfscultuur hebben ze? Wat voor mensen werken er? Hoe ziet de organisatiestructuur eruit? Hoe staat de organisatie er financieel voor? Bekijk of je interessante feiten vindt die je kunt gebruiken in je gesprek. Ook jaarverslagen of bedrijfsfolders kunnen nuttig leesvoer zijn.
• Onderzoek de openstaande positie. Hoe meer je weet over de openstaande vacature hoe beter jij je kwalificaties daar aan kunt relateren in het gesprek.
• Zorg dat je weet met wie je aan tafel zit. Google de namen van je gesprekspartner(s) en zorg dat je weet waar hun interesses liggen. Gebruik dit bijvoorbeeld als ijsbreker tijdens die paar minuten in de lift of op weg naar de ruimte waar het gesprek plaatsvindt. Oprecht interesse tonen is de beste manier om iemand voor je te winnen.

Refereer in het gesprek altijd even aan iets wat je hebt gehoord of gelezen. Dit zorgt ervoor dat je geïnteresseerd en betrokken overkomt en als iemand die zijn huiswerk heeft gedaan.

Bekijk hoe ChatGPT je kan helpen met een solide voorbereiding.

Meest gestelde vragen sollicitatiegesprek

Als je logisch nadenkt, kun je al 90% van de vragen in een sollicitatiegesprek die je gaat krijgen vooraf bedenken. Denk bijvoorbeeld aan ‘Vertel eens iets over jezelf‘ of ‘omschrijf jezelf in 3 woorden‘.

Bekijk de volledige lijst met de meest gestelde sollicitatievragen inclusief waarom de vragen worden gesteld.

• Waarom stelt de gesprekspartner deze vraag?
• Wat zijn goede voorbeelden van antwoorden op deze vragen?

Leer een aantal succesverhalen uit je hoofd: bedenk voor jezelf wanneer jij belangrijke resultaten hebt bereikt. Als het goed is staat dit ook al vermeld in je cv.

Naast deze resultaten kun je ook denken aan je 3 beste en 3 slechtste eigenschappen. Bedenk bij iedere eigenschap een goed voorbeeld. Een goed verhaal. Deze verhalen kun je gebruiken voor een heleboel verschillende vragen van de recruiter. Zo heb je altijd een antwoord waar je op kunt terugvallen.

Creatieve en onverwachte vragen

Bereid je ook voor op minder voorkomende en creatieve vragen. Bekijk bijvoorbeeld of je antwoord hebt op deze onverwachte sollicitatievragen.

Als je van te voren weet wat je gaat antwoorden op al deze vragen zul je minder verrast zijn tijdens het gesprek. Waarom stellen recruiters dit soort vragen eigenlijk?

Wat een organisatie wil weten, is hoe jij reageert op onverwachte gebeurtenissen. Blijf dus altijd kalm en probeer op een logische manier een antwoord te bedenken.

Vaak gaat het om het proces, dus de manier van denken die je tot een antwoord brengt in plaats van het antwoord zelf.

Plan de route en kom op tijd

Plan ruim van tevoren de route naar de organisatie en zorg dat je op tijd komt. Als je te laat bent, sta je al met 1-0 achter en zul je extra je best moeten doen om bij de werkgever in de smaak te vallen.

Hou er ook rekening mee dat een gesprek gemiddeld 60 minuten duurt, maar natuurlijk altijd kan uitlopen.

Online sollicitatiegesprek

Een online sollicitatiegesprek of een telefonisch sollicitatiegesprek is misschien nog wel moeilijker dan een fysiek face 2 face gesprek. Zo moet je goed letten op de volgende zaken:

• Test vooraf je internetverbinding, telefoonverbinding, camera en microfoon.
• Zorg voor een rustige, goed verlichte omgeving zonder afleidingen.
• Oogcontact via de camera is cruciaal om een goede indruk te maken.
• Kleed je professioneel, net alsof het een fysiek gesprek is.

Het sollicitatiegesprek zelf

Een belangrijk element in het voeren van een sollicitatiegesprek is het uitstralen van zelfvertrouwen. Gelukkig is dit iets wat je kunt leren in tegenstelling tot wat veel mensen denken.

En het is heel normaal als je een beetje zenuwachtig bent voor het gesprek. Sterker nog, de spanning die dit met zich meebrengt, heb je nodig om je goed te kunnen concentreren. Probeer je hierover dus geen zorgen te maken.

Goede eerste indruk

Bij de kennismaking wordt meteen het eerste oordeel over je geveld.

• Een goede eerste indruk begint met punctualiteit: kom op tijd, of dat nu online of fysiek is.
• Zorg dat je er verzorgd en professioneel uitziet, passend bij de functie en de organisatie.
• Begroet je gesprekspartner met een vriendelijke glimlach en een stevige handdruk.
• Laat zien dat je goed voorbereid bent door direct interesse in het bedrijf en de functie te tonen en luister aandachtig naar de vragen.
• Non-verbale communicatie, zoals oogcontact en een open houding, versterkt een positieve indruk.

Motivatie versus geschiktheid

Als je eenmaal bent uitgenodigd dan kun je ervan uitgaan dat ze iets in je zien. Maar wat is nu echt belangrijk in een gesprek?

• Geschiktheid. De functie moet goed bij jou passen, je moet geschikt zijn voor de functie. Geschiktheid betekent dat de functie aansluit bij jouw capaciteiten. Je vaardigheden en competenties passen in het functieprofiel. Bekijk ook eens welke kleur jij bent, het zal je inzicht geven in wie jij bent.
• Motivatie. Daarnaast kijkt de werkgever naar je motivatie. Je motivatie vertelt waarom jij de baan graag wilt gaan doen. Vertel dus waarom je van baan wisselt, waarom je iets nieuws zoekt en waarom je voor deze werkgever wilt werken. Als het goed is heb je dit al benoemd in je motivatiebrief, maar nu heb je de kans om uitgebreider je verhaal te doen.

Bedenk dat iemand die 100% geschikt is voor de functie met een matige motivatie nooit zal worden aangenomen, maar iemand die voor 75% geschikt is met een hele sterke motivatie wel een kans maakt op de baan.

Kleding sollicitatie

De verzorging van je uiterlijk is heel belangrijk. Bij een goede eerste indruk hoor je er onberispelijk en representatief uit te zien. Besteed daarnaast aandacht aan je kleding voor het sollicitatiegesprek.

• Je kleding moet professioneel en verzorgd zijn, afgestemd op de bedrijfscultuur van de organisatie.
• Kies voor neutrale kleuren zoals blauw, grijs of zwart, die een serieuze en betrouwbare indruk geven.
• Het moet goed passen en comfortabel zijn, zodat je je zelfverzekerd voelt.
• Vermijd opvallende patronen of accessoires die kunnen afleiden.
• Bij twijfel kies je liever voor iets formelers dan te informeel, want een professionele uitstraling laat zien dat je de sollicitatie serieus neemt.

En niet alleen wat je zegt is belangrijk, ook de manier waarop je iets zegt en je lichaamstaal verraden veel over je intenties.

Jezelf introduceren

Wat je zegt tijdens de eerste fase van een sollicitatiegesprek kan een enorme impact hebben op de uiteindelijke uitkomst.

Je wilt niet vreemd of sociaal onhandig overkomen maar juist verbaal en sociaal sterk. De kleinste details over wat je wel en niet doet zal opvallen bij de recruiter.

Een goede introductie begint met een vriendelijke begroeting en een stevige handdruk. Noem je naam duidelijk en geef kort aan waarom je enthousiast bent over de functie en het bedrijf. Toon zelfvertrouwen, glimlach en maak oogcontact, zodat je direct een positieve en professionele indruk maakt.

Elevator pitch

Jezelf voorstellen kun je doen door het neerzetten van een goede elevator pitch. In zo’n pitch vertel je binnen 1 minuut wie jij bent, wat jij kunt en wat je kunt betekenen voor de organisatie waar je voor solliciteert.

Het zorgt ervoor dat je vol zelfvertrouwen het gesprek begint en geeft aanknopingspunten voor het vervolg van het gesprek.

STARR-methode

Met de STARR-methode kun je vervolgens op een goede manier antwoord geven op vragen van je gesprekspartner. Hoe werkt deze methodiek?

De vragen van de recruiter worden volgens een 5-traps-raket beantwoord:

1. Wat was de situatie?
2. Wat waren jouw taken?
3. Hoe heb je dat aangepakt?
4. Wat was het resultaat? Wat leverde het op?
5. Hoe kijk je erop terug? Doe aan reflectie

Ook hier zie je dat je uitstekend jouw goed voorbereide verhalen kunt gebruiken om succesvol alle vragen van je gesprekspartner te beantwoorden.

Belangrijk om te weten

Waar moet je nog meer rekening mee houden tijdens het sollicitatiegesprek?

• Vergeet niet te bekijken of jij de baan wel echt wilt. Dit is belangrijk en helpt je te focussen tijdens het sollicitatiegesprek. Probeer niet teveel te vertellen wat je denkt dat de werkgever wil horen. Richt je vooral op wat jij wilt weten over de functie en de organisatie. Zo kom je sterk over en zorg je ervoor dat de werkgever jou wil in plaats van andersom.
• Ken je talent. Recruiters zien veel mensen die niet precies weten waar ze goed in zijn. Ken je eigen competenties en sterke punten en vertel hierover. Weet wat jij te bieden hebt en wat de organisatie daar aan heeft.
• Als in eerste instantie de klik uitblijft, probeer dan zo veel mogelijk het gedrag en houding van je gesprekspartner te spiegelen. Het is bewezen in verschillende onderzoeken dat dit helpt bij het vertrouwen van de andere persoon. Je zult merken dat als de klik er wel is, je automatisch zult gaan spiegelen.
• Elke vacature die open staat is een probleem bij een organisatie en jij kan dit probleem oplossen. Vraag in het gesprek gerust waarom er een sollicitatieronde wordt gehouden. Zodra je het probleem van de organisatie kent, weet je ook of en hoe je het kunt oplossen.
• Vergeet niet om te lachen. Onthoud dat je gesprekspartner weleens je toekomstige collega (of baas) gaat worden. Wil jij saaie collega’s hebben? Nee toch? Probeer voldoende te lachen en maak af en toe een (gepast) grapje. Dit breekt de spanning ook meteen een beetje.

Afsluiting en vervolg

Meestal krijg je aan het einde van het gesprek de gelegenheid om zelf vragen te stellen. Maak altijd van deze mogelijkheid gebruik. Dit komt geïnteresseerd over en laat zien dat je je hebt voorbereid.

Stel inhoudelijke vragen die teruggrijpen op bepaalde zaken uit het gesprek zodat blijkt dat je alles hebt meegekregen en er al over hebt nagedacht. Je kunt daarnaast bijvoorbeeld ook vragen hoe de rest van de procedure eruit ziet.

• Hoe zien de komende dagen en weken eruit?
• Wanneer ga je iets horen?
• Wanneer zie je elkaar weer?

Zorg er altijd voor dat je weggaat met duidelijke antwoorden over het vervolg. Hier kun je vervolgens altijd weer op terugkomen. Ook als er na afloop nog vragen te binnen schieten, kun je de werkgever altijd bellen na je sollicitatie.

Tweede sollicitatiegesprek

Hoera! Al het harde werken heeft zich uitbetaald en je mag terugkomen voor een tweede gesprek.

Een duidelijker teken is er niet dat ze je graag willen hebben! Maar let op, je bent er nog niet…

Vaak heb je het tweede sollicitatiegesprek met een ander persoon dan het eerste gesprek.

Bereid je wederom goed voor. Vaak worden weer dezelfde vragen gesteld als in het eerste gesprek. Misschien in een iets andere vorm.

Wees niet bang om weer dezelfde antwoorden te geven als in het eerste gesprek, zeker als je andere gesprekspartners hebt. Dat is namelijk de reden waarom je bent uitgenodigd voor ronde 2.

Ook zijn er vaak duidelijke signalen die vertellen of je de baan hebt.

Assessment

Je potentiële werkgever probeert met een assessment een beeld te krijgen van je kennis, capaciteiten, vaardigheden en karaktereigenschappen.

Een assessment vindt dan ook meestal na de eerste of tweede gespreksronde plaats.

Het is een methode om te beoordelen of jij de gevraagde competenties bezit die voor een functie nodig zijn.

Assessments worden steeds populairder omdat de organisatie goed kan bekijken hoe jij bepaalde zaken in de praktijk aanpakt.

Ben jij wel echt zo goed als je zegt dat je bent?

Persoonlijkheidstest

Ook een persoonlijkheidstest zit steeds vaker in een sollicitatieprocedure.

Bij een persoonlijkheidstest krijg je uitspraken voorgelegd over gedragingen of meningen, waarbij jij aan moet geven in welke mate deze van toepassing zijn op jou of in hoeverre jij het eens bent met de uitspraak.

Hiermee probeert de werkgever te achterhalen of jij een fit bent met de organisatiecultuur en het team waarin je komt te werken.

Een bekende persoonlijkheidstest is de DISC test. Daar komen 4 kleuren uit, die staan voor persoonlijkheidstypes: blauw, rood, geel en groen.

Salarisonderhandelingen

Het laatste gesprek is meestal het arbeidsvoorwaardengesprek. Het salaris is voor velen de belangrijkste arbeidsvoorwaarde en daarmee ook altijd een lastig onderwerp tijdens de sollicitatieprocedure.

De recruiter is gepokt en gemazeld in het onderhandelen.

• Hoe zorg jij ervoor dat je op hetzelfde niveau komt?
• Hoe moet je onderhandelen om te komen tot een goed salaris?

Het is belangrijk om te weten wat collega’s en peers verdienen. Op basis daarvan krijg je een goed idee waar jij recht op hebt.

En vergeet niet te onderhandelen over je secundaire arbeidsvoorwaarden. Vaak is hiermee nog een heleboel mogelijk.

Afwijzing of afzeggen van de baan

Je kunt een afzegging krijgen van de werkgever of zelf besluiten niet meer door te gaan met de sollicitatieprocedure. Waar moet je op letten?

Afwijzing

De meeste mensen krijgen niet na 1x solliciteren een baan aangeboden. Afwijzingen krijgen is een belangrijk onderdeel van solliciteren.

Dus schrik niet als je een afwijzing krijgt na een gesprek.

Probeer te achterhalen waarom je bent afgewezen. Dit kun je eigenlijk alleen goed doen als je even belt.

Stel concrete vragen waarom je niet bent gekozen voor de openstaande functie. Zeker als de contactpersoon vaag blijft of zich er makkelijk vanaf wil maken, moet je echt even doorvragen.

Blijf in ieder geval positief en probeer te leren wat je kunt verbeteren in een volgend gesprek.

Afzeggen

Het kan ook zijn dat je het sollicitatiegesprek zelf wilt afzeggen. Bijvoorbeeld omdat je een andere baan hebt gevonden of misschien wil je om een andere reden niet verder met de sollicitatieprocedure.

Wat de reden ook is, ook hier gelden bepaalde etiquettes waar je rekening mee moet houden. Blijf altijd professioneel en netjes naar je contactpersoon toe.

Het beste kun je even bellen omdat dit persoonlijker is en je beter kunt uitleggen waarom je niet verder wilt.

Mocht je niet kunnen op de geplande afspraak dan is het ook fijner om iemand direct te spreken zodat je het gesprek snel kunt verzetten naar een tijdstip dat iedereen schikt.

Onderzoek sollicitatiegesprek

Er wordt veel onderzoek gedaan naar sollicitatiegesprekken. De belangrijkste conclusies:

• Uit onderzoek van de Universiteit van Chicago blijkt dat recruiters sollicitanten als intelligenter bestempelen als ze hun stem horen of hebben gehoord.
• TNO onderzoek laat zien dat 98% van de bedrijven je aannemen op basis een ‘klik’ tijdens je sollicitatie. Mensen voelen sneller aansluiting bij anderen die op hen lijken.
• Onderzoek van Motivaction laat zien dat 53% van de sollicitanten discriminatie heeft ervaren tijdens een sollicitatiegesprek. Leeftijd is de meest genoemde vorm van discriminatie in het sollicitatieproces.

Bekijk ook hoe je het beste sollicitatiegesprekken voorbereid in verschillende sectoren:

• Sollicitatiegesprek in de zorg
• Sollicitatiegesprek in het onderwijs
• Sollicitatiegesprek bij de gemeente
• Sollicitatiegesprek bij de kinderopvang
• Sollicitatiegesprek voor leidinggevende
• Sollicitatiegesprek voor een stage
• Sollicitatiegesprek in het Engels

Nog niet uitgelezen? Dan hebben we de 10 grootste fouten tijdens een sollicitatiegesprek die je niet moet maken.

Veelgestelde vragen