Kun jij de juiste vragen stellen? Met doorvragen laat je zien dat je scherp bent en goede communicatie skills hebt. Wat is doorvragen? Hoe stel je de juiste vragen? Hoe zet je doorvragen in als gesprekstechniek? In dit artikel lees je alles over doorvragen en hoe je het zelf kunt oefenen.
Inhoudsopgave
Wat betekent doorvragen?
Doorvragen is het blijven stellen van vragen totdat je de informatie krijgt die je nodig hebt.
Als iemand iets zegt dat vaag is, of waar je een verborgen betekenis of subtekst in denkt te horen, stel je nog een vraag om meer te weten te komen.
Veelgebruikte synoniemen zijn verdiepende vragen stellen of vervolgvragen stellen.
Doorvragen doe je door een open vraag te stellen, om het gesprek op gang te houden en om dichterbij de kern te komen.
Stel je krijgt als feedback: “Je moet meer doorvragen,” dan wordt er bedoeld dat het lijkt alsof je niet goed luistert.
Waarom moet je doorvragen?
Vervolgvragen stellen is een vraagtechniek die voor iedereen handig is om te leren.
Zeker als je werkt met mensen, bijvoorbeeld in de zorg, klantenservice of onderwijs.
Iedereen met een beetje mensenkennis weet dat mensen niet alles zeggen wat ze denken. Ze hebben vaak een reden om informatie achter te houden: het kan bewust zijn of omdat ze het zelf niet weten.
Als gesprekstechniek heeft doorvragen meerdere functies:
- Diepgang. Meer informatie krijgen of tot de kern van een verhaal of probleem komen.
- Prioriteren. Hoofdzaken en bijzaken onderscheiden.
- Goede indruk. Laten merken dat je goed oplet.
- Kritisch zijn. Als je een oordeel moet vormen is het behulpzaam om kritisch te zijn.
De laatste functie van doorvragen is zeer belangrijk als je bezig bent met jezelf profileren.
Om een goede indruk te maken tijdens een sollicitatiegesprek of om positief op te vallen op je werk, kun je met een paar goed geplaatste vervolgvragen scherp overkomen.
Doorvragen is dus een manier om competenties zoals opmerkzaamheid en omgevingsbewustzijn te laten zien.
Daarnaast toon je dat je op een productieve manier kritisch kunt zijn.
Valkuilen doorvragen
Zoals bij alle gesprekstechnieken is het belangrijk dat je een goede timing hebt en niet overdrijft.
Teveel vragen stellen kan 2 valkuilen hebben:
- dom overkomen
- te kritisch overkomen
Het wordt bovendien niet in alle situaties gewaardeerd om zo direct te zijn.
Scherp doorvragen is daarom een vaardigheid die je moet oefenen.
Doorvragen oefenen (met voorbeelden)
De juiste vragen leren stellen vergt tijd en oefening. Om te kunnen doorvragen moet je goed luisteren naar wat iemand zegt en alert zijn op uitspraken waarop je kunt inhaken.
Je kunt in principe vervolgvragen stellen over alles wat je niet meteen begrijpt, wat onduidelijk is of wat om de hete brij heen lijkt te draaien.
Hieronder volgen de meest voorkomende aanknopingspunten die je kunt gebruiken om een vervolgvraag te stellen, hoe je ze herkent, en wat je kunt vragen.
Verborgen mening
Iemand gebruikt subjectieve woorden om iets te beschrijven, waardoor je het idee krijgt dat ze een (sterke) mening hebben maar die niet uiten.
Je kunt dan gewoon doorvragen wat iemand met een bepaald woord bedoelt.
Bijvoorbeeld:
Antwoord: “Het is een onhandige manier van communiceren op het intranet.”
Vervolgvraag: “Wat bedoel je met onhandig?”
Of: “Wat maakt het volgens jou onhandig?”
Aannames
De ander zegt iets alsof het een feit is, maar heeft er eigenlijk geen bewijs voor.
Mensen maken constant aannames. Om je werk goed te doen, moet je feiten checken op waarheid.
Wees dus alert op aannames en vraag om bewijs.
Voorbeeld:
Vraag: “Wat als we beginnen met een chatfunctie op de website?”
Antwoord: “Onze klanten hebben geen behoefte aan een chatfunctie.”
Vervolgvraag: “Hebben we dat onderzocht?”
Antwoord: “Nee, daar ga ik even vanuit.”
Drogreden
Een drogreden is een uiting die verkeerde logica gebruikt, ook wel een denkfout genoemd.
Er bestaan verschillende soorten drogredenen.
Een bekende denkfout is bijvoorbeeld om oorzaak en gevolg om te keren.
Je reageert het beste op een drogreden door de logica van het statement te bevragen.
Bijvoorbeeld:
Iemand zegt: “Wij hoeven onze winkel niet toegankelijk te maken voor rolstoelgebruikers, want dat zijn niet onze klanten.”
Vervolgvraag: “Of hebben we geen rolstoelgebruikers als klant omdat onze winkel niet toegankelijk is?”
Vaag statement
Een vaag statement is gewoon elke uitspraak die onduidelijk of niet specifiek genoeg is.
Denk aan
- om de feiten heen draaien
- halve antwoorden geven
- vage woorden gebruiken
- algemene waarheden verkondigen
Ook vakjargon en buzzwords worden gebruikt om specifiek zijn te vermijden.
Speel hierop in door iemand te vragen om specifieker te zijn.
Bijvoorbeeld:
Vraag: “Waarom wil je enquêtes afnemen onder onze bestaande klanten?”
Antwoord: “Ik denk dat het heel waardevol is om de mening van onze klanten te weten.”
Vervolgvraag: “Waar kunnen we die mening voor gebruiken?”
Gesprekstechniek: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen
Doorvragen met open vragen is op zichzelf een techniek, maar er zijn ook gesprekstechnieken die er gebruik van maken.
De gesprekstechniek LSD (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen) wordt door professionals gebruikt om gesprekken met cliënten te voeren.
Je luistert goed naar wat iemand zegt en stelt vervolgvragen, maar voordat je doorvraagt geef je eerst een samenvatting van wat je net hebt gehoord. Dit doe je om te checken of je iemand goed begrepen hebt.
Naast dat het een manier is om verdiepende vragen te stellen voor meer informatie, is het ook een techniek om mensen te laten merken dat je goed luistert.
Door een goede samenvatting en scherpe, relevante vragen geef je ze het gevoel dat ze gehoord worden.
Auteur van dit artikel is Sebastiaan van Rijsewijk. Hij is eigenaar van beaks.nl waar hij kandidaten helpt met solliciteren, werk en carrière. Lees meer.
