Hoe sociaal vaardig ben jij? Bijna overal kom je sociale vaardigheden of social skills tegen als functie-eis, maar wat wordt daar eigenlijk mee bedoeld?
Omdat sociale vaardigheden nodig zijn in elk aspect van je leven, kan het onduidelijk worden wat er nou mee bedoeld wordt. Wat zijn goede sociale vaardigheden? En kun je ze trainen?
In dit artikel zoeken we uit wat sociale vaardigheden concreet inhouden, wat het voor jou betekent en hoe je eraan kunt werken.
Inhoudsopgave
Wat zijn sociale vaardigheden?
De betekenis van sociale vaardigheden is het vermogen om goed om te gaan met andere mensen.
Het is een verzameling van competenties die bepalen hoe goed je zelf communiceert en hoe effectief je reageert op anderen.
We spreken ook wel van de Engelse term social skills.
Een synoniem is interpersoonlijke vaardigheden: de vaardigheden die je hebt om van persoon tot persoon te communiceren.
Sociale vaardigheden leren is een onderdeel van de sociaal-emotionele ontwikkeling van mensen. Door opvoeding leren de meeste kinderen om rekening te houden met anderen en om hun emoties te beheersen. Denk aan conflicten oplossen, je gevoelens uiten en luisteren naar anderen.
Voorbeelden van sociale vaardigheden
Welke competenties vallen onder sociale vaardigheden?
Veel soft skills zijn sociale competenties.
Deze lijst is niet compleet, maar omvat de meeste competenties die allemaal bijdragen aan je social skills op het werk:
| Luisteren | Je doet je best om te begrijpen wat iemand anders probeert te zeggen en onthoudt wat mensen eerder tegen je verteld hebben |
| Inlevingsvermogen | Je kunt je verplaatsen in de belevingswereld van anderen, ook al ben je het niet met ze eens |
| Samenwerken | Je kunt met andere mensen in een team werken |
| Aanpassingsvermogen | Je bent in staat om flexibel te reageren op veranderingen in je omgeving, ook als mensen iets onverwachts doen |
| Assertiviteit | Je kunt je grenzen aangeven |
| Helpen | Je hebt het door als iemand hulp nodig heeft en onderneemt actie om te helpen |
| Communiceren | Je kunt duidelijk maken wat je bedoelt te zeggen |
| Onderhandelen | Je kan afspraken maken met anderen en compromissen sluiten |
| Omgevingsbewustzijn | Je bent niet alleen met jezelf bezig en let op wat de mensen om je heen doen |
| Zelfbeheersing | Je kunt je eigen emoties onder controle houden om conflicten te voorkomen |
| Conflictoplossing | Als er toch een conflict ontstaat, kun je door te praten een oplossing vinden. Dit noemen we ook wel diplomatiek zijn |
| Collegialiteit | Je houdt rekening met de wensen van je collega’s |
| Klantgerichtheid | Je houdt rekening met de wensen van klanten |
Klik op de links om meer te leren over deze sociale competenties en hoe je eraan kunt werken.
Lees ook over communicatieve vaardigheden.
Waarom zijn sociale vaardigheden belangrijk?
Het is belangrijk om goede sociale vaardigheden te hebben om je te kunnen bewegen door de wereld.
In je dagelijks leven krijg je te maken met andere mensen en daar moet je goed mee kunnen communiceren.
Wie rekening kan houden met anderen en zich aanpast, is een prettiger mens om mee om te gaan.
Op het werk zijn sociale vaardigheden nodig om een goede relatie met je collega’s te onderhouden.
Daarnaast moet je in klantgerichte banen representatief overkomen voor het bedrijf.
Kun je sociale vaardigheden aanleren?
Hoewel je veel leert door je opvoeding, is het niet te laat als je volwassen bent.
Sociale vaardigheden leren gaat vooral om je bewust worden van je eigen gedrag en hoe anderen jou waarnemen.
Daarnaast bestaan er ongeschreven regels, etiquette en omgangsvormen.
Bovendien kunnen die verschillen per situatie én per bedrijf, dus je bent nooit klaar met leren.
Autisme en sociale vaardigheden leren
Er bestaan veel misverstanden over autisme en sociale vaardigheden.
Autistische mensen verwerken informatie anders en daardoor komt hun sociale gedrag anders over.
Werkgevers die zich hier bewust van zijn, kunnen met wat aanpassingen autistische werknemers ondersteunen.
Het gaat vooral om duidelijke communicatie en het expliciet maken van ongeschreven regels.
Ook voor collega’s zonder autisme is dit in veel werksituaties wel zo prettig.
Heb je zelf autisme en wil je jouw sociale vaardigheden verbeteren?
Onder het volgende kopje vind je algemene tips over bewustwording en leren.
Wat daarnaast helpt is om iemand te hebben waaraan je vragen kunt stellen over sociale regels en omgangsvormen.
Dit kan iemand in je eigen omgeving zijn of een vertrouwenspersoon op je werk.
3 Tips om te werken aan je sociale vaardigheden
Dus hoe kun je sociale vaardigheden leren of verbeteren?
Creëer bewustzijn van je eigen gedrag en oefen met jezelf aanpassen aan je omgeving.
Dit zijn 3 dingen die je kunt doen op je werk en in je dagelijks leven:
1. Feedback vragen
Een gebrek aan sociale vaardigheden ligt meestal aan blinde vlekken.
De meeste mensen zijn niet met opzet bot, onbeleefd of overlastgevend, maar zijn zich er niet bewust van.
Vaak voelen mensen niet de ruimte om anderen aan te spreken op hun gedrag.
Daardoor kan een gebrek aan zelfkennis blijven bestaan.
Vraag aan mensen die je vertrouwt of ze je feedback willen geven op je sociale gedrag.
Dit is de meest effectieve manier om je bewust te worden van je sociale vaardigheden.
2. Mensenkennis vergroten
Om goed te kunnen communiceren met mensen, moet je snappen hoe ze in elkaar zitten.
Niet iedereen is hetzelfde, maar er zijn genoeg wetenschappelijke inzichten die in het algemeen van toepassing zijn.
Dit gaat onder andere over begrijpen dat mensen niet altijd zeggen wat ze denken, non-verbale communicatie herkennen en snappen hoe je jouw eigen communicatie moet aanpassen om je boodschap goed over te brengen.
Lees meer over mensenkennis ontwikkelen.
3. Oefenen met gesprekken
Als je iets nieuws geleerd hebt over sociaal gedrag, moet je die kennis wel in de praktijk brengen om het echt te leren.
Oefen je gespreksvaardigheden daarom zoveel mogelijk in het echte leven.
Stel bijvoorbeeld bewust open vragen tijdens een gesprek met een collega.
Als je moeite hebt met gesprekken gaande houden, kun je dat ook (anoniem) online oefenen door met mensen te chatten.
Als je meer handzame informatie wil over sociale vaardigheden, kun je ook een boek lezen.
Denk aan zelfhulpboeken die gaan over sociale vaardigheden, of juist informatieve boeken over psychologie en mensengedrag.
Daarnaast kun je veel cursussen en trainingen volgen om te werken aan specifieke sociale competenties.
