Zorgzaam zijn is een goede eigenschap. Het is belangrijk dat mensen zorgen voor elkaar, ook op het werk. Maar wanneer ben je te zorgzaam? De valkuil van zorgen voor anderen is jezelf vergeten. Ben jij die collega die iedereen helpt en de goede sfeer erin houdt? Dan moet je een balans vinden met je eigen behoeften. Hieronder lees je alles over zorgzaamheid, je sterke punten en je uitdagingen.
Inhoudsopgave
Wat is zorgzaam?
Volgens het woordenboek is de betekenis van zorgzaam “altijd goed (voor iemand) zorgen.”
Zorgzaam zijn betekent dus dat je verzorgend bent naar andere mensen toe.
Je wil graag dat ze zich goed voelen en je springt bij als de ander hulp nodig heeft.
Synoniemen zijn betrokken en attent. Je houdt dus veel rekening met anderen en je let goed op wat er om je heen gebeurt.
Iemand die zorgzaam is kun je omschrijven als zorgzaam persoon.
In verschillende persoonlijkheidstheorieën is er een zorgzaam type.
Bijvoorbeeld:
- Belbin teamrollen: de groepswerker is gericht op het bewaken van het welzijn van de groep.
- Disc-kleurenmodel: het groene kleurtype neemt een ondersteunende rol aan en heeft een zachte communicatiestijl.
- 16 persoonlijkheden: de types INFP (bemiddelaar) en ESFJ (consul) zijn verzorgend en altruïstisch.
Zorgzaam of behulpzaam?
Hulpvaardig of behulpzaam zijn hoort bij zorgzaamheid, maar het is niet helemaal hetzelfde.
Zorgzaam gaat vooral over ondersteuning bij het welzijn.
Als je hulpvaardig bent, wil je vooral praktische hulp bieden.
Je kunt mensen natuurlijk wel verzorgen door praktische hulp te bieden.
Is zorgzaam zijn een competentie?
De vraag is of zorgzaam een kernkwaliteit of een competentie is.
Een kernkwaliteit is de kern van je persoonlijkheid.
Veel zorgzame mensen zijn uit zichzelf heel betrokken bij anderen en willen graag helpen.
Je kunt de competenties die horen bij het helpen en zorgen voor mensen niet ontwikkelen zonder zorgzaam te zijn.
Je kunt wel streven om een zorgzamer persoon te worden als een competentie.
Het gaat dan om het ontwikkelen van je opmerkzaamheid voor het welzijn van anderen en weten wanneer je hulp moet bieden.
Zo kun je werken aan de volgende competenties:
Waarom is zorgzaam zijn belangrijk?
De voordelen van zorgzaam zijn voor je medemens zijn heel groot, ook op het werk.
In alle groepen zijn zorgzame types nodig, dus ook onder collega’s.
Voor het mentale welzijn is het heel belangrijk dat mensen elkaar ondersteunen.
Bovendien is zorgzaam gedrag goed voor de werksfeer en het bijdragen een veilige bedrijfscultuur.
Waaruit blijkt dat je zorgzaam bent?
Hoe weet je of je een zorgzaam persoon bent?
Er horen veel positieve eigenschappen bij zorgzaamheid.
Dit zijn de kenmerken van zorgzame mensen:
- Je toont interesse voor het persoonlijke leven van je collega’s
- Je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel
- Je waakt ervoor dat iedereen in je team zich goed voelt
- Je bent een belangenbehartiger voor anderen
- Je hebt een groot omgevingsbewustzijn
- Je hebt veel empathie
- Je geeft graag advies
De meeste van deze kenmerken zijn sterke punten die je kunt benadrukken bij het solliciteren op een baan waarvoor je zorgzaam moet zijn.
Voorbeelden van zorgzaam zijn op het werk
Zorgzaam zijn heeft dus vooral te maken met je persoonlijkheid en je sociale gedrag.
Maar hoe ziet zorgzaamheid er in de praktijk uit?
Voorbeelden van zorgzaam gedrag:
- Opmerken als iemand in de ruimte zich niet goed voelt
- Steun bieden op moeilijke momenten
- Regelmatig vragen hoe het met iemand gaat
- Taken overnemen als anderen het niet aankunnen
- Aanwijzingen geven om mensen verder te helpen
- Bemiddelen bij conflicten op de werkvloer
- Hulp bieden met je eigen vaardigheden
- Mensen kunnen met hun verhaal naar je toe komen
- Het opnemen voor collega’s die te maken krijgen met pesten op het werk.
Dit zijn dus allemaal dingen die je kunt doen om zorgzaam te zijn voor je collega’s.
Als je in je werk moet zorgen voor cliënten, patiënten of leerlingen, toon je zorgzaamheid door interesse te hebben voor hun belevingswereld, buiten je zorgtaken om.
De valkuilen van zorgzaamheid
Zorgzaam zijn is dus voornamelijk een goede eigenschap, maar er zitten ook negatieve kanten aan.
Je kunt ook té zorgzaam zijn.
De grootste uitdaging van zorgzame mensen is om zichzelf niet uit het oog te verliezen.
Je hebt al snel de neiging om de behoeften van anderen belangrijker te vinden dan die van jezelf.
Denk bijvoorbeeld aan mensen die geen nee kunnen zeggen.
Dan ga je snel over je eigen grenzen heen, wat uiteindelijk ongezond is voor jezelf.
Mensen kunnen bovendien misbruik maken van je goedheid.
Wie zorgt er voor jou?
Als je het lastig vindt om voor jezelf te kiezen, onthoud dan dat je niet goed voor anderen kunt zorgen als je zelf niet goed in je vel zit.
Door overbezorgdheid kun je bovendien veel gaan piekeren, wat gevolgen heeft voor je gezondheid.
Naast dat je té zorgzaam kunt zijn voor anderen, kun je ook doorslaan in je hulpvaardigheid.
Denk bijvoorbeeld aan:
- Onnodige zorg bieden: je plakt je eigen perceptie op anderen en begint al met helpen zonder dat het nodig is
- Je laat geen eigen verantwoordelijkheid over voor andere mensen
- Je kunt betuttelend worden, waardoor het lijkt alsof je anderen niet serieus neemt
- Het kan ook belerend overkomen om te snel te hulp te schieten als je denkt dat iemand in nood is
Tenslotte hoort bij zorgzaamheid als kernkwaliteit ook een allergie.
Zorgzame mensen kunnen het zich erg aantrekken als anderen ongevoelig en hard zijn.
Het wordt moeilijk om samen te werken met mensen die zo zijn.
Andersom vinden ze jou te emotioneel.
Let er dus goed op dat je aan jezelf blijft denken én wees je bewust van je dynamiek met anderen.
