Kritisch denken is een vaardigheid die je verder brengt. Toch kun je met een te kritische houding je carrière in gevaar brengen. Wat is de betekenis van kritisch? Wat is positief kritisch zijn? Hoe pas je kritisch denken toe? Hieronder bekijken we de verschillende kanten van kritisch zijn, en geven we voorbeelden van kritiek op een positieve manier inzetten.
Inhoudsopgave
Wat betekent kritisch?
Kritisch zijn is het beoordelen van informatie op juistheid, onafhankelijk van wat anderen vinden.
Je gebruikt je eigen analytisch vermogen en laat je niet beïnvloeden.
Kritisch denken is een belangrijke vaardigheid, in het dagelijks leven én op het werk.
Zeker in banen met veel verantwoordelijkheid, is kritisch denken nodig.
Om fouten te voorkomen, moet je zelf nadenken voordat je iets uitvoert.
Een erg kritisch persoon noemen we ook wel een criticaster of een scepticus.
Het tegenovergestelde van kritisch is meegaand.
Iemand die erg onkritisch is, kan overkomen als minder intelligent en met weinig karakter.
Waarom kritisch zijn?
Kritisch zijn is meestal een positieve eigenschap.
Het is een teken dat je zorgvuldig bent en bovendien betrokken.
Als het je niet kon schelen, zou je er niets van vinden, toch?
Een kritisch ingestelde collega kan ook scepsis inzetten voor verbetering.
Wat kan er beter aan de nieuwe plannen?
Welke gevolgen zijn er over het hoofd gezien?
We spreken dan liever van ‘scherp’ of ‘oplettend’.
Je kunt jezelf dus op die manier omschrijven, als kritisch zijn je zwakke punt is.
Valkuil van kritisch zijn
Het woord kritisch heeft soms een negatieve lading.
Een altijd kritische collega wordt ook wel gezien als iemand die de werksfeer verpest of een slechte teamplayer is.
Kritisch zijn is niet slecht, maar je moet oppassen dat je kritische houding niet omslaat in een negatieve houding.
Als er nieuwe plannen worden gepresenteerd en je reageert meteen negatief, werkt dat namelijk demotiverend voor de mensen om je heen.
Dit kan er zelfs toe leiden dat mensen je niet meer om je mening durven te vragen, uit angst voor je negatieve reactie.
Voorbeelden van kritisch denken
Je moet dus oppassen met té kritisch zijn. Ben je kritisch ingesteld en wil je dit positief inzetten?
Het ligt eraan waar je je kritische houding voor gebruikt en hoe:
- Om verandering tegen te houden, of om te streven naar verbetering?
- Geef je algemene kritiek op dingen die niet zo snel op te lossen zijn, of ben je gericht kritisch?
- Let ook op je toon en je houding: geef je kritiek of suggesties?
- Kies de juiste timing en de juiste mensen om kritiek tegen te uiten.
Dit zijn voorbeelden van kritisch denken op een positieve manier inzetten op het werk:
1. Geen directe kritiek geven
Je leidinggevende presenteert een planning voor de komende maanden en jij voorziet dat 2 projecten gaan overlappen.
Kaart dit aan door nog een keer te vragen wat de precieze data zijn, waarna de leidinggevende zelf de fout ontdekt.
2. Zelf onderzoek doen
Tijdens het beoordelen van een aanvraag krijg je het gevoel dat er iets niet klopt.
Je besluit om zelf wat onderzoek te doen en komt erachter dat er fouten zijn gemaakt in het budget.
En je rapporteert dit aan je leidinggevende, inclusief de fouten die je hebt gevonden.
3. Vertrouwen op je gevoel
Er komt een e-mail binnen die je niet vertrouwt.
Na wat Googlen kom je erachter dat het bedrijf dat mailt niet bestaat.
Je brengt je collega’s op de hoogte en blokkeert het adres.
4. Initiatief nemen
Jouw afdeling moet overstappen op een nieuw programma en jullie krijgen daarvoor een training.
Na de training merk je dat er nog veel belangrijke informatie ontbreekt voor je collega’s met minder digitale vaardigheden.
Je stelt voor om zelf een handleiding te schrijven voor op het intranet.
5. Verbeteringen voorstellen
Je denkt dat je een betere manier hebt gevonden om een bepaalde taak uit te voeren.
Je leidinggevende is terughoudend, maar als je belooft om de resultaten te rapporteren, krijg je de kans om het te proberen.
