Competentie Helpen of Behulpzaam zijn

Stel je voor dat je op een koude, regenachtige ochtend naar je werk loopt. Je paraplu klapt om door de wind, en je documenten waaien weg. Plotseling staat een collega naast je, helpt je alles te verzamelen en biedt je een stukje van zijn paraplu aan. Dit kleine gebaar verandert je hele dag. Waarom? Omdat helpen of behulpzaam zijn niet alleen gaat over het oplossen van een probleem, maar ook over het tonen van menselijkheid en empathie op de werkplek.

In de professionele wereld is behulpzaamheid een essentiële kwaliteit die kan leiden tot succesvolle samenwerkingen en positieve werkrelaties. Of het nu gaat om het ondersteunen van collega’s, klanten of leidinggevenden, het tonen van bereidheid om te helpen en het aanbieden van oplossingen kan niet alleen het werk gemakkelijker maken, maar kan ook het vertrouwen en respect tussen teamleden vergroten.

• Bekijk waarom behulpzaamheid zo belangrijk is in een professionele setting en hoe het kan worden gebruikt om effectief te communiceren en succesvol te zijn op je werkplek.
• Ontdek praktische tips en voorbeelden voor het ontwikkelen van een behulpzame houding en het aanbieden van waardevolle ondersteuning aan anderen.

Wat betekent helpen?

Helpen betekent het bieden van ondersteuning of het verlenen van assistentie aan iemand die dat nodig heeft. Het kan variëren van fysieke hulp, zoals het dragen van een zware last, tot emotionele of psychologische steun, zoals het luisteren naar iemands zorgen of het bieden van advies. Helpen kan ook inhouden dat je je tijd, kennis, vaardigheden, of middelen deelt om iemand anders zijn of haar situatie te verbeteren.

In de kern gaat helpen over het reageren op de behoeften of problemen van een ander met de intentie om een positieve impact te maken. Het is een fundamenteel aspect van menselijke interactie en wordt vaak gezien als een uiting van empathie, mededogen, en solidariteit. Helpen kan plaatsvinden in allerlei contexten, van persoonlijke relaties tot professionele omgevingen en zelfs tussen vreemden.

Het bieden van hulp kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van de situatie en de behoeften van de persoon:

• Praktische hulp. Dit omvat fysieke acties, zoals het helpen met huishoudelijke taken, het verrichten van reparaties, of het ondersteunen bij administratieve taken.
• Emotionele steun. Het bieden van een luisterend oor, empathie tonen, en troost bieden in moeilijke tijden.
• Informatieve hulp. Het delen van kennis of het geven van advies om iemand te helpen een probleem op te lossen of een beslissing te nemen.
• Financiële steun. Het bieden van financiële middelen of het helpen met fondsenwerving voor iemand in nood.

Helpen draagt niet alleen bij aan het welzijn van de ontvanger, maar kan ook voldoening en een gevoel van verbondenheid bieden aan de helper. Het speelt een cruciale rol in het opbouwen en versterken van relaties met je collega’s en stakeholders.

Deze competentie houdt nauw verband met coachen.

Waarom de competentie helpen?

Onderzoek toont aan dat een cultuur van behulpzaamheid op de werkplek leidt tot hogere tevredenheid, betere prestaties, en een lager verloop. Uit onderzoek blijkt dat een ondersteunende omgeving niet alleen het welzijn van medewerkers bevordert maar het stimuleert ook innovatie en samenwerking.

Behulpzaam zijn kan je niet alleen een geliefde collega maken, maar het kan ook positieve effecten hebben op je professionele ontwikkeling. Het versterkt je sociale vaardigheden, verbetert je reputatie en kan zelfs leiden tot nieuwe kansen. Experts in het veld, zoals Simon Sinek, benadrukken dat leiders die prioriteit geven aan het welzijn van hun team, niet alleen loyaliteit opbouwen maar ook een meer gemotiveerde en productieve werkomgeving creëren.

Als je werkt in een beroep waarin je anderen moet helpen, is het belangrijk dat je deze vaardigheid onder de knie hebt. Denk aan:

• Klantenservice: klanten helpen op een klantvriendelijke manier
• Zorg: bij een zorgend beroep help je patiënten
• Onderwijs: in de klas help je de leerlingen

Daarnaast is een behulpzame collega in iedere sector zeer gewenst.

Ontwikkelen van hulpvaardigheid

1. Wees attent: Let op de behoeften van je collega’s. Soms is een eenvoudige vraag als “Kan ik je ergens mee helpen?” al genoeg om een verschil te maken.
2. Bied je expertise aan: Als je ziet dat iemand worstelt met een taak waar jij goed in bent, bied dan je hulp aan. Dit bouwt niet alleen relaties op maar versterkt ook het teamgevoel.
3. Luister actief. Je leert om hulpvaardiger te worden door beter te herkennen wanneer iemand hulp nodig heeft. Soms is luisteren het beste wat je kunt doen. Het biedt steun en toont dat je echt om de ander geeft. Ook is het belangrijk dat je leert om de soort hulp die je biedt af te stemmen op de ander. Empathisch vermogen speelt hierbij een belangrijke rol. Sommige mensen willen liever een luisterend oor dan een oplossing, anderen hebben liever dat je iets voordoet dan dat je het uitlegt.

Valkuilen behulpzaam zijn

Het kan voor mensen die resultaatgericht zijn lastig zijn om anderen bij te staan, omdat zij zich liever focussen op hun eigen werk en resultaten.

Aan de andere kant kan teveel behulpzaamheid onverwachte nadelen hebben, zowel voor de persoon die hulp biedt als voor degene die de hulp ontvangt. Hoewel het uitgangspunt van hulp bieden positief is, kunnen er valkuilen ontstaan wanneer de balans verstoord raakt.

Hier zijn enkele bekende valkuilen van te behulpzaam zijn:

1. Overbelasting. Door te veel hulp aan te bieden, kun je jezelf overbelasten, zowel fysiek als emotioneel. Dit kan leiden tot stress, uitputting en zelfs burn-out. Het is belangrijk om je eigen grenzen te kennen en te respecteren.
2. Afhankelijkheid creëren. Als je constant klaarstaat om problemen voor anderen op te lossen, kun je onbedoeld een afhankelijkheidsrelatie creëren. De persoon die hulp ontvangt, leert misschien niet om zelf problemen aan te pakken en vertrouwt steeds meer op de hulp van anderen.
3. Verminderd zelfvertrouwen bij de ander. Door te vaak in te springen, kun je het signaal afgeven dat je niet gelooft in de capaciteiten van de ander om zelf problemen op te lossen. Dit kan het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid van de persoon ondermijnen.
4. Grenzen van anderen overschrijden. Soms wordt hulp aangeboden of opgedrongen zonder dat hierom gevraagd is, wat als bemoeizuchtig of controlerend kan worden ervaren. Dit kan leiden tot irritatie of weerstand en de relatie schaden.
5. Eigen behoeften negeren. Als je altijd gericht bent op het helpen van anderen, loop je het risico je eigen behoeften, wensen en doelen te negeren. Dit kan ten koste gaan van je eigen welzijn en geluk.
6. Moeite met nee zeggen. Mensen die te behulpzaam zijn, vinden het vaak moeilijk om nee te zeggen, zelfs als ze daardoor hun eigen grenzen overschrijden. Dit kan leiden tot een gevoel van verplichting en resentiment.
7. Verwachtingen scheppen. Als je altijd klaarstaat om te helpen, kunnen mensen gaan verwachten dat je altijd beschikbaar en bereid bent om te helpen. Dit kan druk en onrealistische verwachtingen creëren.

Om deze valkuilen te vermijden, is het belangrijk om een evenwicht te vinden tussen behulpzaam zijn en je eigen grenzen bewaken. Het is oké om hulp te bieden, maar zorg er ook voor dat je je eigen welzijn niet uit het oog verliest en dat je de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen van anderen respecteert. Luister naar je eigen behoeften en wees niet bang om soms nee te zeggen. Een gezonde balans in hulpvaardigheid bevordert positieve relaties en draagt bij aan het welzijn van zowel de helper als de ontvanger.

Voorbeelden van behulpzaamheid

Je wil graag duidelijk maken dat jij behulpzaam bent. Dat doe je door concrete voorbeelden te geven van je gedrag. Denk bijvoorbeeld aan:

• Neemt de tijd om een taak door te nemen met iemand voor wie het nieuw is
• Schrijft instructies uit voor anderen
• Neemt soms extra taken op zich als het anderen niet lukt
• Wordt door anderen omschreven als zorgzaam
• Staat altijd klaar met advies
• Herkent het als iemand hulp nodig heeft
• Geduldig zijn in de omgang
• Amicaal omgaan met collega’s

Beschrijf ook concrete situaties waarin jij hulpvaardig was, en wat het resultaat was:

• Je had een nieuwe collega die een taak nog niet helemaal onder de knie had. Je hebt de tijd genomen om diegene alles uit te leggen. Hoe heb je dit aangepakt?
• Op het moment dat er niet genoeg personeel was, ben jij een extra dag komen werken.
• Je hebt voor je opvolger uitgebreide instructies geschreven van je taken.