Spreekangst kan je belemmeren op je werk. Iedereen heeft er weleens last van, maar wanneer worden gezonde zenuwen een echte blokkade voor je ontwikkeling? Overwin je spreekangst op je werk of voor een sollicitatie met deze praktische en effectieve tips.
Inhoudsopgave
Wat is spreekangst?
Spreekangst is de angst om te spreken voor een groep mensen. Vaak gaat het om presentaties of toespraken geven. Daarom wordt het ook wel podiumvrees of plankenkoorts genoemd. Je bent dan bang om jezelf voor schut te zetten tegenover een groep.
Je kan ook spreekangst voelen voor een belangrijk gesprek, zoals een sollicitatie.
Voor sommige mensen gaat spreekangst om iets waar ze specifiek bang voor zijn. Bang om je te verspreken, om iets te vergeten of om te gaan blozen.
Wanneer heb je spreekangst?
Spreekangst is voor veel mensen vooral een probleem op het werk. Voor veel beroepen moet je immers regelmatig iets presenteren, ook als je het niet verwacht of als je je niet optimaal kunt voorbereiden.
Bij veel kantoorberoepen moet je presentaties houden. Denk bijvoorbeeld aan:
- Een data-analist die resultaten moet toelichten
- Een marketing manager die toekomstplannen moet presenteren
- En leidinggevenden die toespraken geven
Iedereen kan zenuwachtig worden bij het presenteren. Voor een groep spreken is onnatuurlijk voor de meeste mensen. Zelfs professionele artiesten en presentators ervaren spreekangst. Een beetje spanning kan geen kwaad. Sterker nog, voor de meeste mensen zorgt dit ervoor dat je beter presteert.
Je hebt pas echte spreekangst als er sprake is van meer dan zenuwen. De angst beperkt je dan om presentaties te geven.
Dit zijn de belangrijkste symptomen van spreekangst.
Vooraf aan het spreken
- Lang voor het spreekmoment al bang zijn
- Nergens anders aan kunnen denken
- Niet kunnen slapen voor een presentatie of gesprek
Tijdens het spreken
- Zwetende handen, knikkende knieën tijdens de presentatie
- Teveel bezig zijn met jezelf in plaats van het verhaal
- Je niet kunnen focussen op de inhoud
- Geen interactie met het publiek
- Blackout: doordat je zo bezig bent met andere zaken dan je verhaal is de kans op een totale blackout aanwezig
Na afloop
- Na een presentatie nog lang bezig zijn met wat er fout ging
- Het dwangmatig vermijden van moeten spreken voor een groep
Lichamelijke klachten
Angst en zeker spreekangst hebben een direct effect op je lichaam.
Dit zijn de belangrijkste klachten die je zult ervaren:
- Hoge hartslag
- Snelle of hoge ademhaling
- Trillende lichaamsdelen: armen en knieën
- Trillende en hoge stem
- Droge mond
- Blozen
- Zweten
- Stotteren of haperen
- (Angst om) flauw vallen
- Paniek
- Last van de darmen of misselijkheid
Hoe overkom je spreekangst? 5 tips
Er zijn meerdere manieren waarop je kunt werken aan spreekangst of podiumvrees.
Dit zijn de meest voorkomende tips die je zelf kunt toepassen:
1. Ontspannen
Probeer je lichaam te ontspannen tijdens het spreken. Het belangrijkste is om te blijven ademhalen. Haal een paar keer heel diep adem voordat je begint met spreken. Het zorgt er meteen voor dat iets meer ontspant.
Let ook op je lichaamstaal: sta je te wiebelen of trek je van de zenuwen je schouders op? Probeer dan steviger te gaan staan.
Zorg ervoor dat je je concentreert op de inhoud van je verhaal. Als je weet waar je het over hebt, is het makkelijker om je zenuwen te bedwingen en met vertrouwen te spreken.
2. Oefenen
Bereid je voor op een presentatie door een paar keer te oefenen. Dit kun je thuis voor de spiegel doen of samen met iemand die je vertrouwt. Zo voorkom je dat je de draad kwijtraakt tijdens het praten. Het is ook nuttig om een overzicht te maken van wat je wil zeggen. Zo kun je makkelijker op koers blijven, zelfs als je nerveus wordt.
Als je het moeilijk vindt om te beginnen met spreken, haal dan diep adem en begin met een leuk feitje over het onderwerp. Dit zorgt er meestal voor dat je publiek moet lachen en dit heeft weer als positief effect dat ook jij meer ontspannen wordt.
3. Presentatietraining
Je kunt speciale presentatietrainingen volgen. Deze bestaan ook speciaal voor mensen met spreekangst.
Deze trainingen bestaan meestal uit ontspanningsoefeningen en spreektechnieken. Op deze manier kun je oefenen in een veilige omgeving en krijg je feedback van een coach.
Bekijk onderstaande video zodat je een idee krijgt van wat je kunt verwachten in zo’n training.
4. Toneelspelen of zangles
Zoek buiten werk om een hobby waarbij je uit je comfort zone moet treden.
Sommige mensen zijn gewoon bang om op het werk te spreken omdat ze het niet gewend zijn te doen.
Op die manier kun je eerst oefenen met het spelen van een rol, zodat je niet als jezelf hoeft te presenteren.
Ook zangles kan helpen omdat je daarmee je stem heel goed leert gebruiken en beheersen. Je ademhaling onder controle krijgen is een belangrijk onderdeel van je spreekangst overwinnen. Zangles is daarvoor uitermate goed geschikt.
5. Logopedie
Heb je spreekangst omdat je onzeker bent over hoe je spreekt? Ben je bang om te stotteren of schaam je je voor je accent?
Daar kun je aan werken met een logopedist.
Als je voelt dat je meer controle hebt over hoe je spreekt, vermindert je spreekangst.
Als je angst hebt, draait alles om jou. Je aandacht gaat niet uit naar het gesprek dat aan de gang is, maar naar jezelf. Dit maakt de kans groter dat je blokkeert of over bepaalde woorden struikelt.
Een logopedist kan je helpen je aandacht te verleggen en zelfverzekerder te worden als je een publiek toespreekt.
Gerelateerd
Ervaren sprekers
Sylvie Verleye is een presentator die veel ervaring heeft in het presenteren op televisie.
Een bekende misvatting is dat ervaren sprekers geen spreekangst hebben, maar dat is niet waar.
In deze video legt ze uit:
- Hoe het komt dat je deze stress ervaart
- Welke processen zich afspelen in je brein
- Hoe je efficiënt met spreekangst kunt omgaan
Gerelateerd
Spreekangst voor sollicitatie
Spreekangst kan ook een drempel vormen om werk te vinden, omdat je te zenuwachtig wordt tijdens sollicitatiegesprekken.
Bekijk de volgende tips als je spreekangst ervaart voor een sollicitatiegesprek:
- Bereid je zo goed mogelijk voor. Je voorbereiden op een sollicitatiegesprek kan angst voor onverwachte vragen wegnemen. Om je te helpen hebben we alvast veel voorkomende sollicitatievragen voor je opgesomd zodat je hiermee kunt oefenen. Of vraag aan iemand die je vertrouwt om een oefengesprek. Dan kun je ook feedback vragen op je lichaamstaal.
- Fysiek ontspannen. Probeer fysiek rustig te blijven. Goede ademhalingsoefeningen kunnen je ook hier helpen.
- Wees op tijd: Zorg ervoor dat je ruim op tijd bent voor je sollicitatiegesprek. Dit geeft je de kans om even te ontspannen en je gedachten te ordenen voordat het gesprek begint.
- Accepteer nervositeit: Een beetje zenuwachtig zijn is normaal. Erken je gevoelens en accepteer dat ze er zijn, in plaats van proberen ze te onderdrukken.
- Feedback: Vraag na afloop van het gesprek om feedback. Dit kan je helpen om te leren van eventuele fouten en je voor te bereiden op toekomstige sollicitaties.
- Bereid je voor op afwijzing: Iedereen krijgt wel eens te maken met afwijzing. Het is belangrijk om niet ontmoedigd te raken en te onthouden dat elke afwijzing je een stap dichter bij een succesvolle sollicitatie brengt.
- Professionele hulp: Als je angst erg intens is of als je merkt dat het je dagelijks leven beïnvloedt, overweeg dan om professionele hulp te zoeken, zoals een goede loopbaancoach.
Medicatie tegen spreekangst
Als je last hebt van spreekangst of podiumvrees, zijn er verschillende behandelingsopties, waaronder medicatie.
Bepaalde medicatie zoals bijvoorbeeld bètablokkers zorgen ervoor dat het stresshormoon adrenaline minder goed zijn werk kan doen in je lichaam. Dit verlaagt je hartslag en alle bijkomende fysieke uitingen zoals trillen, blozen en stotteren.
Het is belangrijk om te onthouden dat medicijnen bijwerkingen kunnen hebben en niet voor iedereen geschikt zijn. Mocht je medicijnen willen overwegen, spreek dan altijd eerst met je huisarts.
Eigenaar van sollicitatieplatform beaks.nl waar hij kandidaten helpt met solliciteren, werk en carrière. Lees meer.
