Heb jij last van faalangst? Veel mensen krijgen ermee te maken, maar voor sommigen wordt het echt een probleem op het werk of op school. Denk bijvoorbeeld aan bang zijn om te falen tijdens een sollicitatie. We leggen uit waar je faalangst aan herkent, waar het door komt en geven tips om hulp te zoeken of er zelf mee aan de slag te gaan.
Inhoudsopgave
Wat is faalangst?
Faalangst is een vorm van angst die je ervaart als je denkt dat je niet goed genoeg bent of dat je iets niet kunt. Het kan zich uiten in lichamelijke symptomen, zoals trillen, zweten en hartkloppingen. Ook kan het je gedachten beïnvloeden, waardoor je bijvoorbeeld perfectionistisch wordt of alles uitstelt.
Faalangst is een normale reactie op stress en spanning. De meeste mensen hebben er wel eens mee te maken, maar voor sommigen wordt het een probleem. Faalangst kan ervoor zorgen dat je minder presteert op het werk of op school, of dat je bepaalde dingen niet durft te doen.
Een kenmerk van faalangst is dat de grootte van de fouten én de gevolgen worden overdreven. Dit wordt ook wel rampdenken genoemd.
Wat zijn de oorzaken van faalangst?
Faalangst ontstaat door een te grote nadruk op fouten maken. Op school wordt bijvoorbeeld alleen aandacht besteed aan fouten bestraffen, in plaats van prestaties vieren. Ook managers kunnen faalangst veroorzaken door te streng te zijn.
Mensen met faalangst komen in een negatieve spiraal terecht. Ze worden zo zenuwachtig dat ze juist fouten gaan maken. Soms worden mensen met faalangst gezien als minder intelligent dan ze zijn, doordat ze steeds opnieuw presteren onder hun kunnen.
Ook kan het erfelijk zijn. Als een van je ouders of familieleden last had van faalangst, is de kans groter dat jij het ook hebt.
Faalangst kan ook verband houden met trauma’s. Mensen die bijvoorbeeld getuige zijn geweest van een aanslag of een ongeluk, kunnen hierdoor faalangst krijgen.
Wat zijn de symptomen van faalangst?
De kenmerken van faalangst zijn soms moeilijk te onderscheiden. Er kunnen ook andere angsten en onzekerheden spelen, iemand kan perfectionistisch zijn of volledig terecht hoge prestatiedruk voelen.
Er zijn 2 belangrijke symptomen:
- Laag zelfvertrouwen: je gaat er altijd vanuit dat je fouten zult maken. Daarnaast slaat de angst over naar andere delen van je leven: je wordt ook bang om fouten te maken buiten werk of school, en op sociaal vlak.
- Te hoge eisen stellen: je krijgt vaak te horen dat je te streng voor jezelf bent. Je legt de lat te hoog en je overdrijft de mogelijke gevolgen van fouten. Vaak heb je ook last van een opgejaagd gevoel.
Gerelateerd
Hoe weet je of er sprake is van faalangst of iets anders?
Faalangst of perfectionisme?
Faalangst wordt ook wel gezien als een extreme vorm van perfectionisme. Zodra je werk gaat vermijden, uitstellen of black-outs krijgt, is er sprake van een echte angst.
Faalangst of examenvrees?
Je spreekt van examenvrees als de angst zich richt op één bepaalde prestatie die geleverd moet worden. Faalangst is een patroon en speelt op meerdere vlakken van je leven.
Faalangst of een stoornis?
Soms is het lastig om faalangst te onderscheiden van andere psychische problemen.
Mensen met autisme of een obsessief-compulsieve stoornis zijn vooral bezig met alles kloppend maken, dit hoeft geen angst of onzekerheid te zijn.
Faalangst is ook een kenmerk van meerdere angststoornissen.
Hoe kun je faalangst overwinnen?
Faalangst bestrijd je door te leren omgaan met mislukking. Op het moment dat angst je prestaties gaat belemmeren, kun je het beste professionele hulp zoeken.
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
Bij milde klachten kan een coach je helpen, bijvoorbeeld door de methode ‘omdenken’. Door psychologen wordt Cognitieve Gedragstherapie (CGT) vaak ingezet als behandeling voor faalangst.
CGT gaat ervan uit dat je gedachten invloed hebben op je emoties en gedrag. Je leert met andere woorden om beter met je angsten om te gaan. Tijdens de therapie wordt er aandacht besteed aan wat je denkt, voelt en doet. Samen met je therapeut kijk je of je gedachten realistisch zijn. Je leert ook hoe je beter met negatieve emoties om kan gaan.
Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van CGT, maar het lijkt wel te helpen. Een onderzoek uit 2007 toonde aan dat CGT de faalangst met 56% verminderde.
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Een andere behandeling die wordt ingezet is ‘Acceptance and Commitment Therapy’ (ACT).
ACT gaat ervan uit dat je niet hoeft te vechten tegen je angsten. Je leert in plaats daarvan om ermee te leven en er mee om te gaan. Het doel is dat de angst je minder gaat belemmeren.
Uit onderzoek blijkt dat ACT even effectief is als CGT. Het voordeel van ACT is dat je het ook zelf kunt toepassen, zonder dat je afhankelijk bent van een therapeut.
Mindfulness Based Cognitive Therapy’ (MBCT)
Een andere mogelijkheid is ‘Mindfulness Based Cognitive Therapy’ (MBCT). MBCT gaat ervan uit dat je angsten kunt verminderen door beter met je gedachten om te leren gaan.
Je leert bijvoorbeeld om negatieve gedachten niet direct te geloven, en om bewuster te worden van wat je denkt en voelt.
Uit onderzoek blijkt dat MBCT minstens zo effectief is als CGT bij de behandeling.
Wat kun je zelf doen tegen faalangst? 3 tips
Hoe kun je zelf aan de slag met het verminderen van faalangst?
1. Focus op de dingen die wel goed gaan
Mensen met faalangst zijn vaak perfectionistisch. Ze verliezen de dingen die ze wél goed doen uit het oog. Als je bewust probeert te kijken naar kleine dingen die goed gaan, bouw je je zelfvertrouwen op. Het helpt om het elke dag kort op te schrijven: wat heb je vandaag goed gedaan?
2. Niet teveel tegelijk doen
Faalangst blijft vaak bestaan doordat je alles tegelijk goed wil doen. Daarvan raak je snel overweldigd. Probeer dus om één ding tegelijk te verbeteren. Het kan ook helpen om te werken aan je vaardigheid plannen.
3. Vraag anderen wat zij denken
Vaak zit faalangst vooral in je eigen hoofd. Het helpt om aan anderen te vragen hoe zij denken over jouw prestaties. Meestal krijg je verrassende feedback die helpt om je eigen gedachten te relativeren.
Lees ook onze tips tegen spreekangst op het werk.
